Alkoholizm to poważny problem polegający na niekontrolowanym sięganiu po alkohol, często w nadmiernych ilościach. Prawie zawsze prowadzi do kłopotów ze zdrowiem, przyczynia się do konfliktów, a nawet dramatów rodzinnych i nierzadko doprowadza do ruiny finansowej. Nierzadko alkoholizm idzie w parze z innymi problemami takimi jak uzależnienie od innych używek, przemoc lub innego rodzaju nadużycia. Z uwagi na liczne negatywne konsekwencje tej choroby, alkoholicy przez długi czas usiłują ukryć swój problem. Zdarza się, że alkoholik kłamie nawet latami, chroniąc przy tym swój wizerunek. Z naszego artykułu dowiesz się, dlaczego alkoholik kłamie, jak to robi, jakie jest myślenie alkoholika, a także ile wspólnego ma z tym syndrom wyparcia.
Alkoholizm – społecznie piętnowana choroba
Alkoholizm, inaczej choroba alkoholowa, to przewlekłe zaburzenie psychiczne polegające na kompulsywnym spożywaniu alkoholu etylowego w różnych jego formach oraz ilościach. Osoba, u której rozwinął się nałóg alkoholowy, zazwyczaj nie jest w stanie odmówić sobie spożycia napoju alkoholowego, a stan ten stale postępuje.
Z alkoholizmem wiąże się wiele negatywnych konsekwencji fizycznych, psychicznych i społecznych.
Regularne nadużywanie alkoholu przede wszystkim prowadzi do uszkodzenia coraz większej ilości narządów wewnętrznych. Najbardziej narażona jest wątroba, która alkohol metabolizuje. Ten uszkadza jej komórki, czego skutkiem może być śmiertelna marskość wątroby – czyli zwłóknienie miąższu wątroby. Silnie narażone jest także serce, co może skończyć się arytmią serca, a w przypadku zatrucia alkoholowego – również do zatrzymania akcji serca. Alkoholizm silnie uszkadza też trzustkę oraz wpływa negatywnie na pracę mózgu. Objawia się majaczeniem, zanikami pamięci i niestabilnością emocjonalną, w tym coraz częstszymi wybuchami agresji. Długo falowo nałóg alkoholowy może skutkować upośledzeniem umysłowym.
Oprócz zdrowotnych skutków nadużywania alkoholu, sytuacja alkoholika doprowadza również do wielu konfliktów społecznych. Najmocniej skutki choroby odbijają się na funkcjonowaniu rodziny alkoholika: w środowisku domowym często dochodzi do kłótni, w tym nawet przemocy fizycznej i psychicznej, bliscy alkoholika żyją w permanentnym stresie, a dzieci często rozwijają syndrom DDA (Dorosłe Dziecko Alkoholika), co przekłada się na ich trudności w późniejszym życiu.
Również poza domem sytuacja osoby uzależnionej od alkoholu może stać się nieciekawa: mogą pojawić się problemy w pracy, sąsiedzi i przyjaciele mogą chcieć się odsunąć, a sprawy życia codziennego mogą stawać się coraz trudniejsze do wykonania.
Dlaczego alkoholik pije?
Jeżeli skutki nałogu alkoholowego są tak duże i dotykają wielu płaszczyzn życia, wiele osób może zadać sobie pytanie: dlaczego alkoholik pije? Odpowiedź na to pytanie jest bardzo złożona.
Przyczyn popadania w uzależnienie alkoholowe można dopatrywać się między innymi w potrzebie ucieczki od trudów codzienności. Ciężkie dzieciństwo, trudne relacje z bliskimi, stresujące środowisko, pogoń za awansem, wymagające życie zawodowe, traumy – wszystkie te sytuacje mogą stać się źródłem silnej potrzeby ucieczki przed rzeczywistością. Alkohol w naszym kraju jest niezwykle łatwo dostępny, a jako depresant w pierwszej fazie swojego działania wywołuje doznania takie jak rozluźnienie, podniecenie czy stany euforii. Choć jest to jedynie stan przejściowy jego działania, wielu osobom wystarczy, aby wybrać go jako środek do ucieczki od stresującej rzeczywistości.
Do popadania w alkoholizm przyczyniają się również skłonności środowiskowe. Jeżeli dorosły sam dorastał w otoczeniu alkoholowym – któryś z rodziców był alkoholikiem, jego rodzeństwo popadło w nałóg, partner jest osobą uzależnioną – to sam mógł przejąć wzorce zachowań od bliskiego otoczenia. Jeżeli taka osoba nie uświadomiła sobie tego dostatecznie wcześnie, taki stan rzeczy mógł znacząco przyczynić się do rozwoju choroby alkoholowej w dorosłym życiu.
Alkohol jako gratyfikacja
Alkohol etylowy jako substancja łatwo dostępna (w naszym kraju można kupić go nawet na stacjach paliwa), stosunkowo tania i powszechnie spożywana, dla wielu osób stanowi formę gratyfikacji.
Alkohol wpływa na upośledzająco na tzw. układ nagrody naszego mózgu – czyli jego część odpowiedzialną za poczucie satysfakcji i poziom motywacji. Komórki nerwowe zostają uszkodzone, co w konsekwencji doprowadza do zmniejszenia ich aktywności. Podczas tego procesu neuroprzekaźniki zostają pobudzone – zaczyna wydzielać się dopamina, a my odczuwamy przyjemność.
Wydzielanie dopaminy jest niezwykle ważne dla przetrwania naszego organizmu. Na wczesnym etapie ewolucji to właśnie dopamina przyczyniała się do powtarzania przez nas podstawowych czynności, takich jak jedzenie, prokreacja, nawadnianie. Alkohol zaburza to działanie – pod jego wpływem dopamina zaczyna być wydzielana w ogromnych ilościach, nieporównywalnych z tymi, które wydzielane są podczas innych czynności wykonywanych na co dzień. W efekcie sięgamy po alkohol coraz chętniej, a regularne jego spożywanie prowadzi do nałogu.
Dlaczego alkoholik kłamie?
Powiedzieliśmy już, że alkoholizm to choroba piętnowana społecznie – w końcu przyczynia się do wielu negatywnych skutków w życiu codziennym. Zaburza nasze funkcjonowanie i wpływa źle na relacje z bliskimi.
Kiedy nałóg alkoholowy rozwija się, alkoholikowi coraz trudniej jest odmówić sobie spożycia trunku. Coraz częściej znajduje powód, dla którego powinien wypić. Dochodzi do utraty kontroli – początkowo nieuświadomionej, z czasem jednak osoba uzależniona może doskonale zdawać sobie z tego sprawę.
Taki stan rzeczy doprowadza do sytuacji, w której alkoholik zaczyna kłamać. Nie chce zostać napiętnowany, boi się oceny rodziny i przyjaciół. Nie dopuszcza do siebie faktu, że może być zaszufladkowany jako alkoholik, jako osoba wymagająca leczenia. Dochodzi do tego również obawa i silny stres przed problemami w pracy oraz przed wykluczeniem społecznym. W związku z tym alkoholik ucieka się do coraz liczniejszych kłamstw, aby jak najlepiej ukryć swój problem.
Myślenie alkoholika
Należy mieć świadomość, że osoby uzależnione od alkoholu myślą w sposób inny niż osoby trzeźwe, które na co dzień nie zmagają się z tym problemem. Warto też dodać, że taka osoba wykazuje inny myślenie podczas okresu trzeźwości i podczas cugu alkoholowego.
Pod wpływem regularnego spożywania alkoholu mogą zacząć występować problemy z racjonalnym myśleniem, co wynika z uszkodzeń powstałych w obrębie mózgu. Może dojść do próby zracjonalizowania picia, wówczas alkoholik jest w stanie znaleźć powody, dla których nie powinien przestawać pić.
Zdarza się również, że osoba uzależniona żyje w błędnym przekonaniu, że doskonale panuje nad sytuacją i jest w stanie się kontrolować. W głowie chorego pojawia się wtedy złudne myślenie, że jeżeli tylko będzie chciał przestać pić – to przestanie. Niestety jest to myślenie mylne, gdyż nie sposób ot tak zapanować nad uzależnieniem. Jest to w końcu jednostka chorobowa, która wymaga specjalistycznego myślenia.
Syndrom wyparcia
Dużą rolę w kłamstwach alkoholika i sposobie jego myślenia odgrywa syndrom wyparcia. Jest to mechanizm obronny, podczas którego początkowo uświadomione trudne przekonania zostają zepchnięte do nieświadomości i w ten sposób zapomniane. Takie wyparcie może przyjmować różne formy i możliwe jest stopniowe odzyskanie uświadomionych, lecz wypartych faktów. W tym celu można udać się na odpowiednią psychoterapię, podczas której osoba wyspecjalizowana odpowiednio nas poprowadzi. Jest to bardzo ważny etap podczas leczenia uzależnienia od alkoholu.